درباره نظم سیاسی جدید جهان
«من با اطمینان میگویم: اسلام ابرقدرتها را به خاک مذلت مینشاند، اسلام موانع بزرگ داخل و خارج محدوده خود را یکی پس از دیگری برطرف و سنگرهای کلیدی جهان را فتح خواهد کرد.» ۶/۵/۱۳۶۶
مقام معظم رهبری: «امام در وصیتنامه اعلام میکند که این انقلاب گسترش خواهد یافت؛ دست استعمارگران را از جهان اسلام کوتاه خواهد کرد. این پیشگویی امام بزرگوار است.» ۱۴/۳/۱۳۸۷
دو ماه و یک روز بیشتر از حمله روسیه به اوکراین نگذشته بود که مقام معظم رهبری در عبارتی بسیار مهم فرمودند: «اگر فرض کنیم که این حدس ما، حدس درستی باشد و دنیا در آستانهی یک نظم جدید باشد…» ۶/۲/۱۴۰۱ هرچند «اگر» و «فرض» آن را صرفا یک «حدس» نشان میداد اما ادعا آنقدر بزرگ بود که نتوان حتی احتمال کم آن را کماهمیت دانست، ذهنها به سمت تغییر نظم سیاسی جدیدی رفت، اما چگونه حمله نظامی روسیه به یک همسایهی نهچندان بزرگ و مهم میتواند نشانه آغاز نظم سیاسی جدیدی در کل جهان باشد؟ بله جنگ جهانی اول و دوم نقشه سیاسی جهان را تغییر داد. اما گویا «این جنگ اوکراین را … باید یک مقداری با یک دید عمیقتری نگاه کرد؛ این جنگ صرفاً یک حملهی نظامی به یک کشور نیست.» ۶/۲/۱۴۰۱
بلافاصله با طرح نظم جدید سیاسی سؤالات مهمتری به میان میآید. این نظم چه شکلی دارد و هرکدام از کشورها در آن نظم جدید کجا قرار میگیرند و ما باید مواضع و روابط خود را چگونه تنظیم کنیم که کمترین آسیب و بیشترین بهره را از این نظم جدید متوجه خود کنیم؟ مقام معظم رهبری ۱۵ روز پس از حمله روسیه به اوکراین این سؤال را مطرح فرمودند و پس از آن چند مرتبه دیگر بر اهمیت این سؤال تأکید فرمودند: «نقش ما ایرانیها، جایگاه ما ایرانیها در این نظم جدید چیست؟» ۱۱/۸/۱۴۰۱
در کنار عبارتهای دیگر نکات و سؤالات بیشتری قابل طرح است:
- نشانهی این نظم جدید صرفا جنگ اوکراین نیست «علائم زیادی وجود دارد که نظم کنونی جهان دارد تغییر پیدا میکند» آن علائم زیاد کدامند؟
- سخن از نظم جدید پیش از این مطرح بوده است و جنگ اوکراین بخشی از یک ماجرای بزرگ است که قبلا گفته شده است: «رویدادهای سیاسی و نظامی در این روزها، تشکیلدهندهی بخشی از همان پیچ تاریخی جهان است که گمان آن رفته بود.» ۲۰/۱۲/۱۴۰۰ این سخن ۱۵ روز پس از حمله به اوکراین بیان شده است.
- نظم جدید صرفا یک نظم جدید سیاسی نیست. غیر از نظم سیاسی چه چیز دیگری تغییر میکند؟ نظم سیاسی؟ اقتصادی؟ فرهنگی؟
- «خطّ اساسی اوّل عبارت است از انزوای آمریکا؛ آمریکا در نظم جدید جهانی منزوی خواهد بود.» ۱۱/۸/۱۴۰۱ چه کشوری جای آمریکا را خواهد گرفت؟ یک کشور اروپایی؟ یک کشور آسیایی؟ چین؟ روسیه؟ پاسخ هیچکدام، آمریکا خودش به همراه جایگاهش کنار گذاشته میشود.
- به دلیل اهمیت بسیار فراوان این سؤال و تأکید چندباره مقام معظم رهبری بر آن دوباره میپرسیم؛ «نقش ما ایرانیها، جایگاه ما ایرانیها در این نظم جدید چیست؟» ۱۱/۸/۱۴۰۱
- چرا سؤال پنجم اینقدر مهم است و رهبری معظم این همه بر آن تأکید میکنند. اهمیت بیش از آنکه به سؤال مربوط باشد به پاسخ باز میگردد. اگر پاسخ، پاسخ «ویژه» نبود این سؤال اینقدر مهم نبود، پاسخ این سؤال آنقدر خطیر و مهیب و عظیم است که نه فقط برای ما ایرانیها؛ که برای همه دوست و دشمنان ما تعیینکنندهترین سؤال همین سؤال است. آن پاسخ چیست؟
جهان جدیدی که مقام معظم رهبری جنگ اوکراین را بخشی از روند تحقق آن معرفی فرمودند، پیش از این با خصوصیات مشخص و مفصل و قطعی معرفی شده بود که توجه به آن فهم ما را از نظم جدید کامل میکند.
چنانکه پس از بیداری اسلامی مقام معظم رهبری به نحوی با آن مواجه شدند که مشخص بود از قبل منتظر آن بودهاند. غیر از نوع مواضع که چنین حقیقتی را آشکار میکند، ایشان به این مسئله تصریح نیز فرمودهاند:
«اوائل انقلاب جزو چیزهایی که ما تصور میکردیم، این بود که بازتاب حرکت انقلابی ما در کشورهای گوناگون اسلامی و در درجهی اول در مصر تحقق پیدا کند.»
«بیداری اسلامی… حادثه و حماسهای که امام بزرگوار ما انتظار آن را میکشیدند، آرزوی آن را داشتند و از آن خبر هم داده بودند. امام بزرگوار حرکت بیداری ملتهای مسلمان را پیشبینی میکرد و خداوند متعال تفضل فرمود، این پیشبینی به وقوع پیوست؛ همچنان که سقوط حکومت شوروی را پیشبینی کرد و خدای متعال آن را تحقق بخشید.»
با مطالعهای عمیق و دقیق در دیدگاههای مقام معظم رهبری میبینیم که پاسخ سؤالاتی از این دست پیش از این با شرح بیشتر و قاطعیت و حتمیت تمام رمزگشایی شده بود. آنجا دیگر سخن از شاید و اما و اگر نیست.
آری این آینده پیش از این با قطعیت تمام ترسیم شده بود اما در صحبتهای اخیر مقام معظم رهبری سخن از حدس و احتمال و اگر دیده میشود و در مواردی مثل موضوع مهم مربوط به سؤال پنجم، پرسش مطرح میشود اما پاسخ واضحی داده نمیشود. چرا؟
شاید به این دلیل که قبلا بهعنوان یک پیشبینی بیان میشد و برای مخاطب شگفتی آن کمتر ملموس بود،؛ اکنون که سخن از شروع تحقق آن پیشبینیها است، باید ذهن مخاطب را با سؤالاتی آماده پذیرش آن نمود. در واقع مخاطب باید ابتدا با سؤال و سپس با فرض بتواند ذهنش را به فضای تازه نزدیک کند؛ چراکه دیگر سخن از پیشبینیهای عجیب نیست، سخن از امر عظیمی است که تحققش یک مرحله عملیاتیتر شده است و از این رو تازه مخاطب به عظمت و شگفتی ابعاد آن جدیتر توجه میکند و از همین رو شاید باورش دشوارتر باشد.
مقام معظم رهبری از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۰ در مجموع حدود ۵۵۰ عبارت حاوی پیشبینیهای قطعی با بالاترین میزان از تأکید بر غیرقابل تردید بودن، این آینده را ترسیم فرموده بودند. اینکه نقش ما ایرانیها در آن آینده چیست نیز قبلا توسط مقام معظم رهبری به کرات بیان شده است و علاوه بر آن وضع آمریکا و جهان اسلام نیز مشخص شده است. شاید بخشی از همان «… البتّه چیزهای دیگری هم میشود گفت، در ذهن من هم هست» ۱۱/۸/۱۴۰۱
در جدول ذیل شمایی از کل پیشبینیها درباره این آینده در بازه ۱۵ ساله آمده است. آنچه در ادامه میآید دیگر پیشبینیهای مربوط به آینده نیست، توصیف چهرهای از جهان است که اکنون دیگر دارد محقق میشود؛ آری آن نظم جدیدی که جنگ اوکراین بخشی از آن است و دیگر تحققش آغاز شده است اینهمه ابعادش عظیم است:
اصلیترین تحول
در چهره جدید جهان هم ایران، هم آمریکا و هم دنیای اسلام وضعیتی کاملا متفاوت از امروز خواهند داشت اما اتفاق اصلی اینها نیست. اتفاق اصلی این است که
«امروز تاریخ جهان، تاریخ بشریت، بر سر یک پیچ بزرگ تاریخی است. دوران جدیدی در همهی عالم دارد آغاز میشود.» ۱۰/۱۱/۱۳۹۰
در ادامه جملات عبارت «استبعاد نکنید» توجه دادن مخاطب به این نکته است که میدانم برای شما پذیرش ادعایی به این بزرگی ساده نیست.
«این پیچ تاریخیای که گفتم، عبارت است از تحول از سیطرهی چنین دیکتاتوریای به آزادی ملتها و حاکمیت ارزشهای معنوی و الهی؛ این پیش خواهد آمد؛ استبعاد نکنید.» ۱۰/۱۱/۱۳۹۰
اینکه هر دورهی تاریخی چقدر طول میکشد، و پهنهی آن دوره تاریخی به منطقه یا کشوری محدود است یا جهان را در برمیگیرد و اینکه کدام کشور و مردمی میداندار و محور و صحنهگردان یک دوره تاریخی هستند، هیچکدام ثابت نیست. ممکن است چندهزارسال یک دوره تاریخی بدون چرخش طول بکشد و ممکن است دورهای تاریخی پس از چند سده پایان یابد.
اکنون ادعا این است که پس از ۵۰۰ سال از دوره تاریخی تمدن مدرن و ۲۰۰ سال افتادن ایران در حاشیه این تاریخ، عمر این دوره تاریخی به پایان رسیده است و تاریخ ایران پس از ۲۰۰ سال و تاریخ جهان پس از ۵۰۰ سال در حال چرخشی بسیار عظیم است.
نکته اما این است که تشخیص امور در مقیاس دورههای تاریخی بسیار دشوار است و واقعیت این است که تعداد افرادی که توان فهم امور و پدیدهها را در ظرف دوره تاریخی داشته باشند اندک هستند و اساسا فهم مناسب از مقیاسی به نام دوره تاریخی به راحتی حتی برای افراد تحصیل کرده و اهل دانش و مطالعه نیز به دست نمیآید تا دریابند که وقتی از دوره تاریخی سخن گفته میشود چه معنایی دارد و تأثیر آن در تمام امور به چه نحوی جاری میشود.
« آن حادثهای که در ایران اتفاق افتاد و مسیر تاریخ را عوض کرد، واقعاً در قالب الفاظ نمیگنجد. حالا سیسال از انقلاب گذشته؛ وقتی سیصدسال بگذرد، کسانی که ناظرند و این حادثهی عظیم را میبینند، آنها حس میکنند که چه اتفاقی افتاده؛ چه پیچ عظیمی در تاریخ امت اسلامی، و فراتر از آن، در تاریخ بشریت، اتفاق افتاده.» ۶/۷/۱۳۹۰
وضع ایران در نظم جدید
«ملت ایران بدون تردید در آیندهای که آن آینده انشاءالله خیلی دور نخواهد بود و شما جوانهای عزیز قطعاً آن آینده را مشاهده خواهید کرد، از همه جهت در قلههای شرف و افتخار خواهد بود.» ۲۹/۱۱/۱۳۹۳
«بنده مطمئنم و تردیدی ندارم که انشاءالله این نسل کنونیِ شما جوانان عزیز خواهید توانست همهی آرزوهایی را که در انقلاب وجود داشت، تحقق ببخشید.» ۱۱/۸/۱۳۹۶
«تمام آن اهداف و آرمانهای بزرگ انقلاب اسلامی را انشاءالله ملت ایران تجربه خواهد کرد.» ۳۰/۱۰/۱۳۹۴
جایگاه ایران در نظم جدید
«نقش ما ایرانیها، جایگاه ما ایرانیها در این نظم جدید چیست؟» ۱۱/۸/۱۴۰۱
بر اساس این دیدگاه همانطور که محور تمدن جدید کشورهای اروپایی بودند بدون تردید محور و صحنهگردان اصلی تحولات این تاریخ جدید ایران است؛ نه به این معنی که همه تحولات مستقیما به دست ایران انجام خواهد شد؛ بلکه به این معنی که در تحولات نقش ایران کاملا محوری و تعیینکننده است و جهانی از جنس آنچه در افق نگرش ایرانی ظاهر شده است پدید خواهد آمد: جملات زیر توضیح جمله ۱۱/۸/۱۴۰۱ است مبنی بر اینکه:
« قدرت سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و حتّی علمی، از غرب به آسیا» انتقال خواهد یافت. و پاسخ این سؤال که «نقش ما ایرانیها، جایگاه ما ایرانیها در این نظم جدید چیست؟» ۱۱/۸/۱۴۰۱
ایران «نه فقط برای این منطقه، بلکه برای جهان بشریت مبدأ یک تحول، مبدأ یک نگاه نو، مبدأ یک خط جدید در حرکت فکری بشر شده است و بعد از این، بیشتر خواهد شد.» ۲۴/۲/۱۳۸۸ و «نه فقط برای دنیای اسلام، بلکه برای همهی ملتها الگو خواهد شد.» بله «فردای این کشور… برای همه الگو خواهد شد.» ۶/۳/۱۳۹۲ و «از لحاظ عملی و از لحاظ تولیدات، مرجع مراجعات مردم دنیا خواهید شد.» ۱۶/۰۶/۱۳۸۹
اوضاع دشمن و سرانجام دشمنیها در نظم جدید
«این تلاشهای دشمن در واقع آخرین نفَسهای دشمنی دشمن است، … دشمن بالاخره از دشمنی خسته خواهد شد و ملت ایران به توفیق الهی خسته نخواهد شد.» ۴/۲/۱۳۹۸
«جمهوری اسلامی آن روزی را خواهد دید که دشمنان، مأیوس بشوند و از تهدید و زیادهگویی و یاوهگویی نسبت به جمهوری اسلامی و ملت ایران دست بردارند؛ به توفیق الهی.» ۲۷/۲/۱۳۹۶
«شما جوانهای عزیز به توفیق الهی شکست آمریکا را خواهید دید؛ به توفیق الهی به زانو درآمدن صهیونیسم را خواهید دید؛ به توفیق الهی عظمت و عزت نهایی ملت ایران را مشاهده خواهید کرد.» ۸/۳/۱۳۹۰
«ملت ایران، همین شما جوانها به توفیق الهى، به فضل پروردگار خواهید دید آن روزى را که دشمنان مستکبر گردنکشِ ظالم پُرروى شما، در مقابل شما مجبور به خضوع و خشوع بشوند.» ۱۷/۱۰/۱۳۹۳
«همچنانکه شُکوه و جلال کشتی معروف تایتانیک مانع از غرق شدن آن نشد، شکوه و جلال آمریکا هم مانع از غرق شدنش نیست و آمریکا غرق خواهد شد.» ۲۹/۱۱/۱۳۹۸
«من اعتقاد راسخ دارم که روزی خواهد آمد که همین رئیس جمهور کنونی آمریکا و مسئولین آمریکایی در یک دادگاه عادلانهی بینالمللی به خاطر فجایعی که در عراق بهوجود آوردهاند، گریبانشان گرفته شود و محاکمه شوند. آمریکاییها باید جواب بدهند چرا از اشغال عراق دست برنمیدارند؛ باید جواب بدهند که چرا عراق را اینطور امواج ناامنی و طوفانهای ناامنی و تروریستی فراگرفته.» ۲۳/۶/۱۳۸۶
فروپاشی تمدن غرب
«شما جوانها آن روز را خواهید دید، که این تمدن بناشدهی بر این پایهی غلط، در گرداب دارد فرومیرود؛ دارد لحظه به لحظه در باتلاق پایینتر میرود و سقوط خواهد کرد؛ بدون شک» ۱۲/۶/۱۳۸۶
پسفردای نظم جدید
در ۱۱ آبان ۱۴۰۱ عبارتی وجود داشت که از یک منظر مهمترین جمله بیانات آن روز محسوب میشود:
«آن خطّ اساسی سوّم: فکر مقاومت و جبههی مقاومت در مقابل زورگویی گسترش خواهد یافت، که مبتکرش جمهوری اسلامی است.» ۱۱/۸/۱۴۰۱
قرار دادن این جمله در کنار جملات رمزگشای پیشین نتایج مهمی دارد:
«آن وقت که معلوم شد در مقابل قدرت مادّی مستکبران عالم، زمینه این وجود دارد که آحاد بشر بتوانند بر روی حرف حق خود بایستند، آن روز، روز ظهور امام زمان است؛ آن روز، روزی است که منجی عالم بشریت به فضل پروردگار ظهور کند.» ۲۲/۸/۱۳۷۹
«مسیر تاریخ دنیا تغییر پیدا خواهد کرد؛ مسیر تاریخ عوض خواهد شد. امروز مسیر تاریخ، مسیر ظلم است؛ مسیر سلطهگری و سلطهپذیری است؛ یک عده در دنیا سلطهگرند، یک عده در دنیا سلطهپذیرند. اگر حرف شما ملت ایران پیش رفت، اگر شما توانستید پیروز شوید، به آن نقطهی موعود برسید، آن وقت مسیر تاریخ عوض خواهد شد؛ زمینهی ظهور ولیامر و ولیعصر (ارواحنا له الفداء) آماده خواهد شد؛ دنیا وارد یک مرحلهی جدیدی خواهد شد. این بسته به عزم امروز من و شماست، این بسته به معرفت امروز من و شماست.» ۱۹/۱۰/۱۳۹۱